Kaynak:Dr. Mağfiret Kemal, https://akademiye.org/tr/?p=5920
Doğu Türkistanlı şair, eğitimci, düşünür ve bilim adamı Prof. Dr. Abduqadir Jalalidin (Abdülkadir Celaleddin), 29 Ocak 2018 yılından beri Çin hükümetinin insanlık dışı, hukuksuz yöntemlerle yaşama hakkı elinden alınan milyonlarca Uygur Türkü gibi toplama kampında veya hapiste tutuklu bulunmaktadır. O günden bugüne haber alınamayan profesörden yakın zamanda özgür dünyaya bir mesaj ulaşmış oldu.
Abduqadir Jalalidin’in Yüksek lisans öğrencisi, Dr. Joshua L. Freeman hocasının kamptan dışarı sızan bir şiiri hakkında makale yazarak 23 Kasım New York Times gazetesinde yayımladı. Bu haberle birlikte şairin şiiri İngilizceye “No Road Back Home” adıyla çevrildi. Şiir orijinal dilinde Dr. Mukaddes Mijit tarafından da New York Times’a okundu. Dünyada eşi benzeri görülmemiş baskı ve kısıtlamalar uygulanan bir bölgeden gelen bu şiir bütün dünyada geniş yankı uyandırmış, gözler bir kez daha Çin zulmüne ve kamplarda tutuklu bulunan insanlara, akademisyenlere çevrilmiştir.
Türkiye’de sayıları az da olsa şiir ve şair hakkında haber yapabilen (!) medya kuruluşları oldu. Ancak, Türkiye’deki haberler çoğunlukla Freeman’in İngilizce haberinden tercüme edildiği, dolayısıyla şiir çevirisi de İngilizceden tekrar aktarıldığı için, şiirin gerçek ruhundan ve şairin fikir derinliğinden uzaklaşmış olduğu dikkati çekmektedir.
Abduqadir Jalalidin’in bu değerli şiiri Uygur halkının baskı ve zulme boğun eğmediğini, düşmana ruhunu teslim etmediğini göstermektedir. Dolayısıyla şiirin Türk kamuoyuna doğru bir şekilde aktarılması önem arz etmektedir. Bu vesileyle, “Artık Dönüş yok” anlamındaki şiiri imkânım ölçüsünde, Türkiye Türkçesine aktarmaya çalıştım. Şiirin anlaşılmasına küçük bir katkım olursa sevinirim.
Şiirin Türkiye Türkçesine yeniden çevrilmesi konusunda hassasiyet gösteren ve bu konuda beni teşvik eden sevgili ablam Dr. Muhabbet Kemal’e de buradan teşekkür ediyorum.
Dönüşüm Yok
* * *
Abdülkadir Celaleddin ( Yıl 2020)
Bir köşede yapayalnız, cananım yok.
Geceleri kara bastı, tılsımım yok.
Bu hayattan başka hiçbir humarım yok.
Sessizlikte hayal ezdi, çarem de yok.
* * *
Ben kim idim? İmdi neyim? Bilemedim.
Kime deyim yürek sözüm? Diyemedim.
Ya feleğin meşrebini sezemedim,
Yar yanına gidesim var, kararım yok.
* * *
Mevsimleri sezip yattım, çatlaklardan!
Hiçbir haber alamadım çiçeklerden.
Özlemlerim delip geçti kemiklerden!
Nasıl bir yer? Gelişim var, dönüşüm yok.
* * *
Aktaran: Dr. Mağfiret Kemal
Şiirin Uygurca Aslı aşağıdaki gibidir:
يانارىم يوق
ئابدۇقادىر جالالىدىن
بىر بۇلۇڭدا يېگانىمەن نىگارىم يوق،
كېچىلىرى قارا باستى تۇمارىم يوق.
بۇ ھاياتتىن ئۆزگە يەنە خۇمارىم يوق،
جىمجىتلىقتا خىيال ئەزدى ئامالىم يوق.
مەن كىم ئىدىم، نېمە بولدۇم، بىلەلمىدىم،
كىمگە دەيمەن دىل سۆزۈمنى، دېيەلمىدىم.
يا پەلەكنىڭ خۇي پەيلىنى سېزەلمىدىم،
يار قېشىڭغا باراي دەيمەن قارايىم يوق.
پەسىللەرنى بىلىپ تۇردۇم بۇرجەكلەردىن،
ھېچبىر خەۋەر ئالالمىدىم چېچەكلەردىن.
بۇ سېغىنىش ئۆتۈپ كەتتى سۆڭەكلەردىن،
قانداق يەر بۇ بارارىم بار، يانارىم يوق.
